Over de instelling van het fonds is overeenstemming bereikt tussen regeringspartijen VVD en PvdA en oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP. De partijen dienden dinsdagavond een motie in waarin zij het kabinet vroegen om op Prinsjesdag met een concreet voorstel voor het fonds te komen.
Het Toekomstfonds start met een ‘bescheiden’ inleg van minder dan € 100 miljoen in 2015. Het geld dat werkelijk beschikbaar komt, is daar echter slechts een fractie van, omdat alleen het rendement op de hoofdsom bestemd is voor vernieuwing in het mkb en onderzoek.
Het idee voor het fonds is afkomstig van D66-leider Pechtold. De voeding vanuit de aardgasbaten gebeurt met de gedachte dat Nederland geld opzij moet zetten voor de periode dat deze baten afnemen en uiteindelijk stoppen.
Pechtold noemde de instelling van het fonds onlangs een voorwaarde om opnieuw mee te doen aan een begrotingsakkoord voor 2015. Hij zei hierbij om te beginnen volgend jaar € 100 miljoen in het fonds te willen storten, oplopend naar € 500 miljoen in 2017. Op termijn zouden wat hem betreft alle gasbaten in het fonds moeten vloeien.
VVD-fractieleider Zijlstra temperde die verwachtingen echter, door te stellen dat het fonds alleen gevoed zal worden met meevallers die ontstaan als de gasbaten hoger uitvallen dan geraamd.